Assertiviteit op het werk: 7 praktische tips!

Het begrip ‘assertiviteit’ draait om hoe je met anderen omgaat in sociale situaties. Een assertieve houding betekent opkomen voor jezelf en je eigen mening, rechten en standpunten verdedigen, en dit allemaal zonder agressief te zijn. Op de werkvloer is deze vaardigheid cruciaal om het verschil te kunnen maken. Als je het lastig vindt om 'nee' te zeggen, grenzen te stellen en vaak anderen tevreden houdt ten koste van je eigen behoeften, dan ben je wellicht minder assertief. Maar geen zorgen, assertiviteit kun je jezelf aanleren. In deze blog lees je hoe je dit doet.

Wat is assertiviteit?

Eerst even terug naar de basis. Wat is assertiviteit? En hoe herken je het? In essentie draait het om het vinden van balans tussen de behoefte van de ander en die van jezelf. Om je aantal voorbeelden te geven van assertief gedrag op de werkvloer:

1. Respectvol uiten van meningen: wanneer je het niet eens bent met iets, breng je jouw standpunt respectvol naar voren.

2. Actieve deelname: Je draagt zonder aarzeling bij aan ideeën en discussies, bijvoorbeeld tijdens een werkoverleg. Je geeft het ook aan als je iets niet begrijpt.

3. Duidelijke grenzen stellen: Je bent in staat om duidelijke grenzen te stellen en aan te geven wat voor jou acceptabel is en wat niet. De confrontatie ga je aan wanneer dat nodig is.  

4. Eerlijke communicatie: Als iets je dwarszit, breng je dat op een beleefde manier ter sprake. Als je hulp nodig hebt of in de knel komt met deadlines, geef je dat aan.

5. Zelfverzekerd 'Nee' zeggen: Je kunt op een zelfverzekerde manier 'nee' zeggen zonder dat je je schuldig voelt.

6. Beleefd afwijzen: Zelfs als je geen andere plannen hebt, kun je een uitnodiging of verzoek beleefd afwijzen. Je wringt jezelf niet in allerlei bochten om de ander tevreden te houden.

Hoe assertief ben ik?

Zoals eerder benoemd, draait assertiviteit om het vinden van balans tussen jouw belangen en die van anderen. Vraag jij je af hoe assertief jij nu bent? In dit onderdeel gaan we bespreken welke vormen van assertiviteit er zijn. In welke van de volgende drie categorieën herken jij jezelf het meest?

Sub-assertief op de werkvloer:

Als jij sub-assertief bent op de werkvloer, vind je het wellicht lastig om je standpunt duidelijk te maken en voor je eigen belangen op te komen. Je bent geneigd om vooral anderen te helpen en houdt daarbij te weinig rekening met jezelf. Dit kan ertoe leiden dat je in werksituaties vaak tekortkomt. Het vermijden van confrontaties en het inslikken van eigen gevoelens zijn veelvoorkomende kenmerken. Deze sub-assertieve houding kan zorgen voor stress en overbelasting, wat weer invloed heeft op jouw prestaties op de werkvloer.

Agressief op de werkvloer:

Wanneer jij agressief bent in een professionele setting, ga je mogelijk over de grenzen van collega's heen zonder je daarvan bewust te zijn. Je komt op voor je eigen standpunten en belangen, maar houdt weinig rekening met de gevolgen voor anderen. Het kan zelfs leiden tot het kleineren van collega's of het domineren van zakelijke interacties. Net als sub-assertiviteit heeft agressief gedrag negatieve gevolgen. Collega's kunnen afwijzend reageren, wat kan zorgen voor conflicten en een verminderde samenwerking. Uiteindelijk kan het leiden tot een ongezonde werkomgeving en verhoogde stressniveaus van jezelf en de mensen om je heen.

Assertief op de werkvloer:

Een assertieve houding op de werkvloer betekent dat jij in staat bent om op een directe, open en respectvolle manier voor jezelf op te komen. Je deelt jouw gedachten, gevoelens en ideeën op een heldere manier en durft jouw kwetsbare kant te tonen. Je neemt verantwoordelijkheid voor je eigen prestaties en gaat conflicten niet uit de weg. Tegelijkertijd respecteer je de behoeften en belangen van je collega's, waardoor je bijdraagt aan een positieve werksfeer. Assertief gedrag op de werkvloer vergroot de kans op een effectieve samenwerking, stressvermindering en persoonlijke groei.

Hoe je over jezelf denkt en hoe assertief je bent, hangt af van hoeveel je doet voor anderen en hoeveel anderen voor jou doen. Ook speelt het een rol hoe vaak je voor jezelf kiest of voor anderen. Soms komt het gebrek aan assertiviteit doordat je jezelf ondergeschikt maakt aan anderen en hun belangen belangrijker vindt dan die van jou.

Daarnaast is de kans aanwezig dat als je langdurig jouw belangen en gevoelens opzij zet voor die van de ander, de frustratie bij jezelf toeneemt. Jouw gevoelens kroppen zich op en kunnen geen kant op met als uiteindelijke resultaat: een emotionele (en soms agressieve) uitbarsting.

Erken dat het belangrijk is om voor jezelf op te komen en je grenzen aan te geven. Dit niet alleen voor jouw welzijn, maar het heeft ook invloed op hoe je functioneert en hoe tevreden je bent op het werk. Door bewust te werken aan assertieve communicatie kun je de negatieve impact van sub-assertief gedrag verminderen en een gezondere balans vinden op je werk.

Assertiviteit vergroten: 7 praktische tips

Het is een veelvoorkomende misvatting dat assertiviteit een aangeboren eigenschap is die je wel of niet bezit. In werkelijkheid is assertiviteit iets wat je kunt ontwikkelen. Vergelijk het met een spier: hoe vaker je die traint, hoe sterker deze wordt. Zelfverzekerd je grenzen aangeven, 'nee' zeggen zonder schuldgevoel, en op een duidelijke en prettige manier je mening uiten, zijn vaardigheden die je – gelukkig –  kunt oefenen en verbeteren.

Oefenen met assertiviteit kan op verschillende manieren.

1. Verminder twijfeltaal. Woorden zoals “misschien”, “wellicht”, “eventueel” kunnen je boodschap afzwakken als je ze te vaak gebruikt.

2. Eindig zinnen vaker met een punt i.p.v. een vraagteken. Om een voorbeeld te geven: “We kunnen er samen naar kijken..?” wordt dan “We kunnen er samen naar kijken.”

3. Aarzel niet om hulp te vragen als je ergens vastloopt. Collega's zijn er om elkaar te ondersteunen, en het vragen van hulp is geen teken van zwakte, maar eerder van samenwerking.

4. Oefen met ‘nee’ zeggen. Bijvoorbeeld wanneer iemand je vraagt iets te doen en het komt niet uit, dan kun je simpelweg aangeven dat het op dat moment niet mogelijk is vanwege andere verplichtingen. Oefen dit eerst bij mensen die je vertrouwt. Lees ook deze blog voor meer tips: 7 tips om makkelijker nee te zeggen tegen collega’s.

5. Bied alleen hulp aan als de ander erom vraagt. Soms is het verleidelijk om proactief hulp te bieden, maar mensen kunnen verschillende behoeften hebben. Wacht tot iemand expliciet om hulp vraagt.

6. Zoek geen bevestiging over zaken die je al weet. Vertrouw op je eigen kennis en vaardigheden. Je hebt jouw functie niet voor niets!

7. Kom zelf met voorstellen bij het maken van keuzes. Wanneer er beslissingen moeten worden genomen, bedenk dan wat jij als mogelijke oplossing /opties ziet. Zo toon je initiatief en laat je meer van jezelf zien. Als je het spannend vindt om meer van jezelf te laten zien, lees dan ook deze blog: Tips om los te laten wat anderen van je denken.

Professionele begeleiding naar meer assertiviteit?

Wil jij assertiever worden op het werk? De coaching van Mentaloo kan jou hierbij helpen en zorgen dat jij groeit in jouw zelfvertrouwen en loopbaan. Plan een gratis kennismaking in of lees meer over de loopbaancoaching: